Читаем онлайн «Калядныя апавяданні» 3 cтраница

абсыпаў… Лішняя дабрата — дурата!»

Апанаваны гнятлівым настроем, завярнуў у скверык да опернага тэатру, і тут яго й запыніў закіданага выгляду мужчынка…

— Не падумайце, што я п’яніца. Мяне абакралі. Я ня буду прасіць у вас грошы, але, калі ласка, купіце мне кавалак хлеба. Вельмі ж есці хачу…

Пісьменнік ня быў слязлівы, аднак пачутае ўкалола ў самае сэрца: «Мусіць жа, ня хлусіць! I напраўду есці хоча! Во як бывае… А мае тым часам у цяпле, у дабрэ, як той казаў, з раскошы дурэюць!»

— Як вас абакралі? — спытаў дзеля цікавасці.

— Я шабашнічаў каля Смаргоні, аднаму грузіну катэдж з сярэдзіны абрабляў… А зрабіўшы работу, ехаў праз Менск у свой Слонім… У вагоне да мяне падселі двое… То да сё, пятае, дзесятае… Разгаварыліся… Бачу, хлопцы быццам бы свае, простыя… Пачалі піва разам піць… У мяне была пляшка з сабою, а ў іх паўтарачка… Потым з адным схадзіў у тамбур пакурыць… Ну, пасля перакуру дапіў сваё піва і недзе хвілінаў праз дваццаць адчуў, што засынаю… Калі ж прачнуўся, іх ужо не было… Забралі ў мяне ўсе нашыя грошы, 350 даляраў і чамаданчык з прычындаламі… У чамаданчыку ляжаў і нямецкі бошаўскі дрыль… Такога ўжо не куплю…

— Выходзіць, што вам нешта ў піва падсыпалі! — заключыў Пісьменнік. — Спачуваю… Што ж, пайшлі ў краму…

Пачуўшы пра краму, Абакрадзены павесялеў і з гатоўнасцю ўдакладніў:

— Той, другі, падсыпаў, які курыць не хадзіў…

— Ну, а хто ж яшчэ! — ні на грам не ўсумніўся Пісьменнік.

— Добра, што зусім не атруцілі! — уздыхнуў з палёгкай Абакрадзены.

— Вядома…

Гэтак гамонячы, пакінулі скверык і перайшлі вуліцу Багдановіча. Пісьменнік увайшоў у Траецкі гастраном, Абакрадзены ж застаўся чакаць знадворку.

«Мусіць, ужо патыкаўся сюды і другі раз паказвацца саромеецца!» — падумаў Пісьменнік.

У гастраноме таўклося тры-чатыры пакупнікі, а ў дальнім кутку цёрся натапыраны «бомж».

Азначэнне «бомж» — міліцыянцкая прыдумка.

Пісьменніку не падабалася гэтае агіднае слова, таму такіх людзей ён называў па-свойму — вулічнікі.

Дык вось, у дальнім кутку гастранома цёрся Вулічнік.

На 155 зайцоў Пісьменнік узяў хлеба «Водар», а на 1070 — дзвесце грамаў «Сямёнаўскай» каўбасы; папрасіў яшчэ прадаўшчыцу, каб хлеб пакроіла на лустачкі, а каўбасу парэзала на скрылікі.

Як толькі адышоў ад прылаўку і пакіраваў у дзверы, да яго тут жа прыліп Вулічнік.

«Божа, які смярдзючы!» — Пісьменніка ажно скаланула.

— Дай грошай! — заканькаў Вулічнік.

— Грошай няма…

— Тады дай укусіць!

— На…

Пісьменнік разгарнуў сціплыя пакуначкі і адшкадаваў дзве лусты хлеба і каўбасны скрылік.

Не падзякаваўшы, Вулічнік прагна схапіў ежу і праглынуў яе па-воўчы, не жуючы, за адзін коўць.

— А рэшта каму?! — спытаў вельмі злосна.

— Адчапіся! — Пісьменніка пачынала разбіраць злосць.

Вулічнік не застаўся ў краме, выграбся таксама на мароз.

— А-а, гэта ўсё табе! — моцна штурхнуў Абакрадзенага ў грудзі, як толькі ўбачыў, што Пісьменнік аддаў яму ежу.

— Што гэта вы піхаецеся?! Я вас знаць не знаю! — Абакрадзены ледзь устояў на нагах.

«Ого, як чалавек звярэе, калі ня ўвесь хлеб і ня ўся каўбаса дастаюцца яму!» — падумаў Пісьменнік з холадам у душы і, уражаны той бяздоннай лютасцю, з якой Вулічнік глядзеў на Абакрадзенага, крыкнуў:

— Ты, краса Менску! Пшоў адсюль, а то здам у міліцыю!

Абкінуўшы іх мацюкамі, Вулічнік паволі пашкандыбаў у жаўтлявы змрок Траецкага прадмесця.

Яны ж, разгарачаныя гэтай кароткай і непрадбачнай сутычкай, машынальна вярнуліся да опернага тэатру, якраз на тое месца, дзе й сустрэліся.

Абакрадзены ўсхвалявана ўсклікаў:

— Свалата! Біць мяне, рабочага чалавека, у грудзі! Я жыву за сваё, я сам на сябе зарабляю! Я ніколі ня краў і красці ня буду! Я ніколі не старцаваў… Вось толькі сёння, першы раз…

Ён разгарнуў скамечаныя пакуначкі і па-дзіцячы ўсхліпнуў:

— Я прасіў толькі трошкі хлеба, а вы яшчэ й каўбасы купілі! Дзякуй вам… Я адраблю! Калі вам трэба пабудаваць лазню ці, скажам, адрыну, то дайце мне знаць… Я любы зруб разам з кроквамі і латамі ўмомант выштукую, і тут жа любым дахам накрыю, і столь пакладу, і вокны ўстаўлю, і дзверы навешу!.. Не адзін, з брыгадаю, канешне! Брыгаду падбяру… Сёння вы мне далі ратунак і таму для вас…

Абакрадзены змоўк на хвіліну, нібыта згубіў патрэбнае слова, а пасля прамовіў цішэйшым голасам:

— Мне тут яшчэ трэба 3 600… На білет у Слонім…

«Э не, досыць, — паныла падумаў Пісьменнік, — трэба ведаць меру і ў міласціне…»

— Вы не падумайце, што я за так! — адчуўшы перамену на горшае ў настроі свайго дабрадзея, хуценька заапраўдваўся Абакрадзены. — Гэтыя 3 600 я зарабіць хачу! Можа, вы ведаеце, дзе зараз можна работу якую спаймаць? Разгрузіць што-небудзь, ці снег адгрэбці?

На Кафедральным заўзята зазванілі званы, і гэтае званенне навяло Пісьменніка на такую параду:

— Схадзіце ў царкву. Можа, там памогуць…

На тым і развіталіся…

Па купалаўскім мосце, а пасля міма «Журавінкі» Пісьменнік